کودکی ام بین تحقیر و التماس گم شد

سلامت نیوز : پنج سالش هم نشده اما فن بیان قوی دارد و صد حیف که این کلمات شیرین کودکانه برای طلب پول بر زبان جاری می شوند؛ فنی که در آن التماس ، درماندگی و نیاز و گاهی متاسفانه حتی دروغ و ریا نهفته شده تا دل مردم به رحم بیاید.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از ایرنا،کودکان خردسال معمولا زبان شیرینی دارند و برخی کلمات را به سختی ادا می کنند و این مساله موجب شیرین تر شدن آنان می شود اما کودکان متکدی یا کار یاد گرفته اند که برای به دست آوردن پول بیشتر، مانند بزرگ ترها صحبت کنند گرچه صدای کودکانه آنها که پشت جملات طولانی و التماس ها پنهان شده، بازهم دل را به درد می آورد.

عده زیادی از مردم هر روز به کودکان و نوجوانانی که تکدی گری می کنند یا خرده کالاهایی مانند آدامس می فروشند ، کمک می کنند.
زنی با دیدن کودک خردسالی که تکدی گری خود را پشت فروش فال ، پنهان کرده است ، بسیار متاثر می شود و فورا چند اسکناس به دست کودک می دهد و فال هم برنمی دارد در صورتیکه کارشناسان مربوطه می گویند که دست کم پول را باید در مقابل کالا پرداخت کرد.

کودک با خوشحالی می رود اما فردای آن روز خواهر کوچک تر خود را نیز به خیابان می آورد و مردم هم بیشتر کمک می کنند.
وقتی از زنی می پرسم که چرا با وجود فعالیت این همه خیریه و موسسه حمایتی دولتی و غیردولتی به کودکان متکدی کمک می کند، می گوید: حتما حمایت ها کافی نیست که آنان ناگزیر به تکدی گری می شوند ضمن آنکه من پسری دارم که اغلب دلم نمی آید او را برای خرید نان به بیرون خانه بفرستم اما نمی دانم این کودکان چگونه والدینی دارند که آنها را برای کار به خیابان ها می فرستند که امنیتی هم ندارد .
در همین حین ، کودک، لباس زن دیگری گرفته و او را رها نمی کند و با التماس از او می خواهد که فالی بخرد یا کمکی به او بکند که زن با الفاظ تندی ، او را از خود می راند.
کودک درحالیکه اشک در چشمانش حلقه زده ، او را رها می کند و از آنجا دور می شود تا دیگران قطرات اشکش را نبینند. کاش آن زن می دانست که این کار او چه تاثیری در روحیه کودک دارد.
برخی از این کودکان همراه والدین خود هستند و برخی دیگر به تنهایی به تکدی گری یا فال فروشی و گلفروشی و از این دست کارها، می پردازند.
اما چرا تکدی گری کودکان روزبروز بیشتر در شهر به چشم می آید و نقش نهادهای حمایتی در این بین چیست و آیا کمک های بی واسطه و مستقیم مردم به کودکان متکدی موجب افزایش سوء استفاده از کودکان و کار کشیدن آنها نمی شود.

**کمک های مستقیم مادی عاملی برای افزایش پدیده تکدی گری است
رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران می گوید: امروزه با پدیده تکدی گری کودکان و همچنین کودکان کار و خیابان روبرو هستیم .
سیدحسن موسوی چلک در گفت و گو با خبرنگار ایرنا ، نیاز مادی را مهم ترین علت رو آوردن کودکان به تکدی گری می داند و می افزاید: گاهی مدیریت این پدیده خیلی سخت می شود.
وی ادامه می دهد : مردم به دلایل فرهنگی، سنتی ، اعتقادی و عاطفی به این مساله باور دارند که باید از فقیر دستگیری کرد و کمک های نقدی خود را نیز بطور مستقیم به متکدیان سطح شهر می دهند.
وی اضافه می کند: این در حالی است که کمک های نقدی مستقیم به متکدیان می تواند آنان را به ادامه این کار تشویق کند و حتی افرادی هم که تکدی گری انجام نمی دهند به این کار رو آورند.

**چرا نیازمندان بجای مراجعه به نهادهای حمایتی، تکدی گری می کنند؟
رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران می گوید: تکدی گری معمولا برغم همه پیامدهای جانبی ، درآمد خوبی دارد که از مهم ترین علل روآوردن افراد به این پدیده می شود.
چلک می افزاید: از سوی دیگر نظام تامین اجتماعی چندان قوی در کشور از گذشته دور ، وجود ندارد بنابراین حتی درصورت شناسایی افراد برای قرار گرفتن در چرخه حمایتی ، آنان علاقمند به تحت پوشش قرار گرفتن مستمری نهادهای حمایتی نیستند.
وی تصریح می کند: اینگونه افراد ترجیح می دهند که در خیابان باشند و به سمت سازمان های حمایتی نروند ؛ البته این مساله دلایل دیگری هم دارد ، بطورمثال متکدیان یا کودکان کار خیابان، استقلال دارند، هرکاری بخواهند انجام می دهند و مالیات هم نمی دهند.
وی از تبریز به عنوان شهری موفق در کنترل پدیده تکدی گری در کشور نام می برد و می گوید: در این شهر مردم یاد گرفته اند که بجای اینکه به متکدیان پول بدهند ، کمک های خود را به موسسه های خیریه بدهند یا مستمندان و فقیران را شناسایی کرده و به موسسه ها معرفی می کنند.

**کودکانی که بار خانواده را به دوش می کشند
رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران تاکید می کند: کمک به مستمندان باید از طریق موسسه های خیریه و نهادهای حمایتی انجام شود و حمایت های مستقیم موجب می شود که متکدیان و کودکان کار همچنان در خیابان ها باقی بمانند.
چلک می افزاید : برخی کودکان متکدی سرپرست خانواده هستند و کمک های نقدی مردم را صرف تامین مخارج خانه می کنند اما عده ای از این کودکان نیز از طریق افراد سودجو، سازماندهی شده اند و تعدادی از کودکان جزو اتباع بیگانه هستند.
وی تصریح می کند: هرچند برخی کودکان متکدی یا کودکان کار از اتباع بیگانه هستند اما نباید فراموش کرد که همه آنان ، کودک هستند و بودن کودک در خیابان، آسیب زا است.

**آسیب های تهدیدکننده کودکان متکدی و کار
رئیس دفتر عملکرد سازمان بهزیستی کشور می گوید: آسیب های متعددی کودکان متکدی و کار را که در خیابان هستند، تهدید می کند.
چلک، سوء تغذیه و بیماری های روان را از جمله این آسیب ها عنوان می کند و می افزاید: بسیاری از این کودکان ، کودکی را تجربه نمی کنند و در دوران کودکی تحقیر می شوند.
وی اضافه می کند: کودکان با دیدن خانواده هایی که با کودکان خود مهربانی می کنند یا با آنها به تفریح و مهمانی می روند، دچار سرخوردگی و حسادت می شوند .
وی تصریح می کند: وقتی در خیابان باشی باید کاری کنی که قوی باشی و قدرت در این شرایط نیز در این است که کارهایی فراتر از سن خود ، انجام دهند.
وی تاکید می کند : کودکان حقوقی مانند تفریح ، امنیت و بهداشت دارند که باید از آن برخوردار شوند اما متاسفانه کودکان متکدی و کار از این حقوق محروم هستند.

**کار کردن کودکان زیر ۱۵ سال بطورقانونی ممنوع است
رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران در ادامه به قانون کار اشاره می کند و می گوید: طبق این قانون کودکان در سنین ۱۵ تا ۱۸ سال می توانند کار کنند اما کار نباید به جسم و روح آنان ضرر برساند.
چلک تاکید می کند : طبق قانون کار ، کار کردن کودکان کمتر از ۱۵ سال ممنوع است.
وی با اشاره به مقاوله نامه ۱۸۲(نوعی پیمان نامه) سازمان بین المللی کار در خصوص ممنوعیت ومحو بدترین اشکال کار کودک، خاطرنشان می کند: کشورها در این پیمان ، متعهد شدند که کارهای سخت و زیان آور برای کودکان مشخص شود و ایران نیز در هیات دولت این مساله را مصوب و ابلاغ کرد.
وی تصریح می کند: آیین نامه منع بدترین اشکال کار کودک در ایران وجود دارد اما باز هم متاسفانه کودکان برخی از این کارهای سخت و زیان آور را انجام می دهند .

**۱۳ دستگاه مسئول برای کودکان متکدی و کار
رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران می گوید: ۱۳ دستگاه در حوزه تکدی گری مسئولیت دارند اما عملکرد آنها در این حوزه قابل توجه نیست.
چلک می افزاید: با توجه به شرایط اقتصادی و ضعف مالی موجود، امکان به صفر رساندن تکدی گری در جامعه وجود ندارد و به راحتی میسر نیست اما دستگاه ها می توانند حداقل به مواردی مانند کار ایمن، ساعات کار کمتر و دفاع از حقوق آنان بپردازند.

مشاهده متن اصلی خبر

نوع مطلب : مصاحبه ها،
برچسب ها :
لینک های مرتبط :

نظرات ()

سید حسن موسوی چلک

1396/03/30

بررسی روش های مقابله با آسیب های اجتماعی

آسیب های اجتماعی را چگونه می توانیم برطرف کنیم، مهمترین علل افزایش دهنده آسیب های اجتماعی می تواند بیکاری و اعتیاد باشد، این دو مسئله مهم می توانند به بدنه جامعه آسیب وارد کنند برای افزایش سلامت روانی و نشاط اجتماعی بهتر است به فکر برطرف کردن آسیب های اجتماعی باشیم .

پدیده ها و مسایل اجتماعی ارتباط تنگاتنگی با یکدیگر دارند. بیکاری از آن دست مسایلی است که می تواند باعث بروز آسیبهای اجتماعی شود. رهبر انقلاب اسلامی نیز روز یکشنبه در دیدار با کارگران با تاکید فراوان بر مسئله اشتغال، این مسئله را در درجه اول اهمیت خواندند و تصریح کردند اگر مسئله اشتغال به شکل مناسبی حل شود، آسیبهای اجتماعی از جمله مواد مخدر، مشکلات جوانان و آفتهای ناشی از بیکاری و بیکارگی هم کاهش محسوس خواهد یافت.
***
اشتغال یک عامل کلیدی
در همین حال، موسوی چلک مددکار اجتماعی تصریح کرد: آسیب های اجتماعی هم از تعدد و هم از تنوع برخوردار است. طبیعتا از لحاظ سبب شناسی یکی از مولفه ها یا عوامل موثر در حوزه های آسیب های اجتماعی موضوع اشتغال و بیکار است. البته این به منزله این نیست که بیکاری تنها عامل آسیب های اجتماعی است و یا همه کسانی که درگیر آسیب های اجتماعی می شوند الزاما بیکارند و آنهایی که درگیر این آسیب ها نمی شوند الزاما شغل دارند. اما نمی توانیم نقش اشتغال را در پیشگیری از آسیب های اجتماعی نادیده بگیریم. وی افزود: همان طور که گفتیم اشتغال یک عامل کلیدی و تاثیرگذار در پیشگیری از آسیب های اجتماعی است ولی تنها عامل نیست.

این مددکار اجتماعی گفت: به عکس آن چیزی که ما تصور می کنیم نقش بیکاری در بروز آسیب های اجتماعی خیلی تاثیرگذار نیست. مثالی می زنم. این تصور در افکار عمومی وجود دارد که بیکاری باعت اعتیاد می شود در حالی که اگر شما به کسانی که درگیر چرخه مواد مخدر هستند نگاه کنید شاید در حال حاضر کمتر از ۱۰ درصد آنها شغل نداشته باشند. بخش عمده ای از آنها به دلیل اعتیاد شغل خود را از دست داده اند. به همین دلیل است که پیشگیری از اعتیاد در محیط های کارگری را در بسیاری از کشورها شاهد هستیم. باید درخصوص علل آسیب های اجتماعی به سایر زمینه ها نیز توجه کنیم. موسوی چلک گفت: تبعات و آسیب های اجتماعی ناشی از بیکاری می تواند پدیده هایی مثل طلاق، گسترش خشونت و مصرف موادمخدر باشد. همچنین بیکاری می تواند عاملی برای افسردگی باشد. وی افزود: آسیب های اجتماعی یک زنجیر است و مجموعه عواملی موجب بروز آنها می شود. یک موقع است که اعتیاد باعث بیکاری می شود و یک موقع، بیکاری باعث بیکاری می شود. یک جا هست که بیکاری باعث طلاق می شود و یک جای دیگر طلاق باعث بیکاری می شود. تا زمانی که به این عوامل مثل یک زنجیره نگاه نکنیم نمی توانیم تحلیل درستی از آسیب های اجتماعی داشته باشیم. وی افزود: یکی از مولفه هایی که می تواند در ایجاد نشاط اجتماعی موثر باشد موضوع اشتغال است. اشتغال می تواند امید را در جامعه افزایش دهد و هیچ کسی نمی تواند منکر این موضوع باشد.
مردمی هم که امید داشته باشند شادابی و نشاط بیشتری دارند. معمولا اگر امید در جامعه حاکم باشد ما کمتر شاهد آسیب های اجتماعی خواهیم بود. به عبارت دیگر هرچه شاخص سلامت روانی و نشاط اجتماعی بیشتر باشد گرایش به آسیب های اجتماعی کمتر خواهد شد.
***
محرک اکولوژی خانواده
سعید خراط ها روانشناس نیز در این باره به آفتاب یزد گفت: اشتغال محرک اکولوژی خانواده است و مانند هیزمی است که اجاق خانواده را گرم می کند. منزلت و پایگاه اجتماعی خانواده و رفاه و راحتی آن به اشتغال مربوط می شود. وی افزود: نبود اشتغال و بیکاری باعث می شود که خانواده موتور محرکه اش خاموش شود، بیماری ها افزایش یابد و احتمالا نیازهای خانوارها از طریق مسیرهای نابهنجار نظیر سرقت، کلاهبرداری، تکدی گری و… تامین شود. به عبارت دیگر هرچه بیکاری بیشتر شود جرائم از قبیل مالی و خشونت بار افزایش پیدا خواهد کرد و قطعا هرچه میزان بیکاری کمتر شود عاملی خواهد بود تا میزان جرائم اجتماعی کاهش یابد.
***
سه ضلع آسیب ها ی اجتماعی
عضو کمیسیون اجتماعی مجلس با بیان اینکه در حوزه آسیب ها ی اجتماعی بیکاری، اعتیاد و طلاق در مرز هشدار قرار دارند، افزود: در شرایط کنونی آمار بیکاری در سطح کشور بسیار بالا است که این مسئله مشکلات جامعه را افزایش داده است از سوی دیگر اعتیاد در سطح جامعه بیداد می کند تاجایی که امروزه ایران جزء پرمصرف ترین مردم دنیا از لحاظ مصرف موادمخدر در دنیا به شمار می رود.رسول خضری در گفتگو با خانه ملت، ادامه داد: در نشستی که نمایندگان مجلس در ابتدای آغاز به کار مجلس دهم با مقام معظم رهبری داشتند ایشان توجه به بحث آسیب ها ی اجتماعی را از جمله دغدغه ها ی جامعه دانستند که این نشان دهنده اهمیت توجه به این معضلات است.این نماینده مردم در مجلس دهم تاکید کرد: مهمترین راهکار برای رفع آسیب ها ی اجتماعی توجه به نیروی انسانی کارآمد است از سوی دیگر توجه به بحث آمایش سرزمین و آموزش ها ی پیشگیرانه می تواند تا حد زیادی به رفع معضل آسیب ها ی اجتماعی کمک کند.وی یادآور شد: زمانی که برای رفع معضلات آسیب ها ی اجتماعی برنامه ریزی مدونی نداشته باشیم بدون شک نمی توان نظام اجتماعی مدونی را برای جامعه تدوین کرد.عضو کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی گفت: در زمینه رفع آسیب ها ی اجتماعی بسیار ناموفق عمل کرده ایم و به نظر می رسد در دولت آینده باید راهکارهای هدفمندی را برای آن در نظر گرفت.

مشاهده متن اصلی خبر در سایت دکتر سلام

نوع مطلب : مصاحبه ها،
برچسب ها :
لینک های مرتبط :

نظرات ()

سید حسن موسوی چلک

1396/03/30

بهزیستی به سازمان ملی تبدیل شود

رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران:بهزیستی به سازمان ملی تبدیل شود

تهران - ایرنا - رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران گفت: با توجه به اهمیت موضوعات اجتماعی و لزوم کاهش آسیب های اجتماعی، ضروری است تا سازمان بهزیستی کشور به سازمان ملی بهزیستی ارتقا یابد تا قدرت چانه زنی و مطالبه گری را داشته باشد.

رئیس انجمن مددکاری اجتماعی:بهزیستی به سازمان ملی تبدیل شود

سیدحسن موسوی چلک روز دوشنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: در اوایل انقلاب ، رئیس بهزیستی ، وزیر مشاور بود و به مرور تحت نظر وزارت بهداشت قرار گرفت اما سپس تجمیع نامیمون وزارتخانه ها صورت گرفت و بهزیستی زیرمجموعه وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی شد که اشتباه استراتژیکی بود و نباید این اتفاق می افتاد.
وی ادامه داد: وزارت رفاه به معاونت رفاه در وزارت کار ، تقلیل یافت و اکنون رفاه در این وزارتخانه در حاشیه است.
وی اضافه کرد: ساختار وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی بر مقوله 'کار' استوار شده و بر همین اساس در استان ها ، رئیس اداره کار ، رئیس شورای تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان نیز می شود درحالیکه جایگاه آنها، هم وزن نیست.
رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران گفت: اکنون که دولت می خواهد در ساختار دستگاه ها، بازنگری کند لازم است در حوزه اجتماعی ، این کار را زودتر انجام دهد.
وی افزود: در مناظره های انتخاباتی بیشترین دستگاه هایی که از آنها نام برده شد، بهزیستی و کمیته امداد بود ، کمیته امداد زیر نظر رهبر بوده و دارای اقتدار است؛ ساختارها باید متناسب با نیاز باشد.
چلک ادامه داد: اهمیت موضوعات اجتماعی، احکام دائمی برنامه توسعه، برنامه دولت دوازدهم و مطالبات از حوزه اجتماعی حاکی از آن است که پرداختن به آنها ، ساختار می خواهد ؛ نباید فراموش کرد که موضوعات اجتماعی ، فرابخشی بوده و برای اجرای آنها باید از اقتدار لازم برخوردار بود.
وی اضافه کرد: اهمیت سازمان ملی بهزیستی بسیار بیشتر از سازمان ملی جوانان است ؛ تا زمانی که سازمان بهزیستی به سازمان ملی ارتقا نیابد ، دولت نمی تواند در پاسخگویی به مطالبات اجتماعی خوب عمل کند.
رئیس انجمن مددکاری اجتماعی ایران با انتقاد از تشکیل سازمان امور اجتماعی در وزارت کشور ، گفت: اشتباه است که وظایف یک سازمان اجتماعی به یک وزارت امنیت داخلی داده شود.
به گفته چلک ، بازنگری ساختار در بخش صنعت و بازرگانی اتفاق افتاده اما حوزه اجتماعی همچنان ، مظلوم واقع شده است.
اجتمام**9185**1569**مصاحبه کننده : سادات حسینی خواه **انتشار: علی حبیبی
آگاهی از آخرین اخبار اجتماعی و حوادث ایران و جهان در کانال تلگرام گروه اجتماعی ایرنا

نوع مطلب : مصاحبه ها،
برچسب ها :
لینک های مرتبط :

نظرات ()

سید حسن موسوی چلک

1396/03/29

با دکتر علی شریعتی: خدایا مرا از فاجعه پلید مصلحت پرستی مصون دار

نیایش

خدایا مرا از فاجعه پلید مصلحت پرستی مصون دار

سالروج شهادت دکترعلی شریعتی را مغتنم می شمارم تا یکی ازدغدغه های ایشان را دراین یادداشت بیاورم .بااین امید که دراین شرایط مقبول افتد:

خدایا:

مرا از این فاجعه پلید مصلحت پرستی که چون همه گیر شده است، وقاحتش از یاد رفته است و بیماری شده است که،

از فرط عمومیتش،

هر کس از آن سالم مانده باشد بیمار می نماید مصون بدار،

تا، به رعایت مصلحت،

حقیقت را ذبح شرعی نکنم.

خدایا رحمتی کن تا ایمان ،

نام ونان برایم نیاورد ،

قوتم بخش تا نانم را

و حتی نامم را در خطر ایمانم افکنم

تا از آنها باشم که پول دنیا را می گیرند

و برای دین کار می کنند

نه از آنها که پول دین را می گیرند

و برای دنیا کار می کنند . (آمین یا رب العالمین) www.mousavichalak.ir

کلید واژه‌ها : علی شریعتی -

نوع مطلب :
برچسب ها :
لینک های مرتبط :

نظرات ()

سید حسن موسوی چلک

1396/03/28

دلم التماس دعا می خواهد...

دلم

التماس دعا می خواهد...

از همان التماس دعاهاییکه آدمیزاد

یک وقت دلش را به دریا می زند....

و به خلق ا... رو میاندازد

که برایش دعا کنند....

امشب از همه التماس دعا دارم

از آنهایی که از ته جانت لا به لای بعضی ها

با چه «زوری »بالا می آید.....

آن وقت با همه وجود دلت را به

زمزمه خدایا گفتن خلق ا... خوش می کنی...

که اگر صدای تو به عرش نرسید!

لااقل یکی از همین خلق ا...

صدایش آنقدر رسا است که عرشیان و فرشیان از

« خدایا گفتنش»

خدایا بگویند!!

التماس دعای فراوان برای:

عاقبت به خیری همه مردم ایران عزیز اسلامی

و من و خانواده ام هم در کنار این مردم.

برای شفای همه بیماران و...

موسوی چلک مددکار اجتماعی

نوع مطلب : دل نوشته ها،
برچسب ها :
لینک های مرتبط :

نظرات ()

سید حسن موسوی چلک

1396/03/25

سمن ها پل ارتباطی میان جامعه و دولت

در گفت و گوی کارشناسان با ایرنا مطرح شد؛

سمن ها پل ارتباطی میان جامعه و دولت

تهران- ایرنا- سازمان های مردم نهاد با حضور در بخش های اجتماعی، فرهنگی و ... اثر بخشی و کارآمدی برنامه های پیشرفت و توسعه را تسریع می بخشند و به عنوان پل ارتباطی میان مردم و دولت مطرح می شوند و می توانند دولت ها را در مسیر برطرف کردن آسیب های اجتماعی و نابسامانی های درون جامعه یاری رسانند.

سازمان های مردم نهاد در هر کشوری با نام متفاوتی شناخته می شوند. در عرصه جهانی این نهادها را به عنوان سازمان های غیردولتی(NGO) می شناسند و در ایران نیز به آن «سمن» می گویند. این نهادهای غیر دولتی و غیر وابسته نقش واسطه ای میان جامعه و دولت دارند و پازل تکمیل کننده شکاف میان این 2 بخش به شمار می روند.
سمن ها در جهان کنونی وظیفه های بسیار مهمی را بر عهده دارند و نمی توان جامعه ای را بدون حضور این تشکل ها متصور شد. هلال احمر یکی از این سازمان های مردم نهاد است که اهمیت وجودی آن سبب شد تا در سازمان ملل متحد کرسی های مشورتی به دست آورد.

سازمان های مردم نهاد بر پایه ایثار و یاری رسانی به مردم شکل گرفته اند و هدف آنها کسب سود در ازای فعالیت های سازمانی نیست. بنابراین همکاری این نهادها با دولت، می تواند زمینه های مناسب را برای پیشرفت و اعتلای جامعه فراهم سازد. به عبارت دیگر با فعالیت این دست از سازمان ها در جامعه می توان به هدف هایی همچون کوچک سازی دولت، توانمندسازی مردم، افزایش سرمایه اجتماعی، کارآمدسازی نظام اقتصادی، بهینه سازی فرآیند برنامه ریزی، عملیاتی‌کردن برنامه‌ها و رویارویی با آسیب ‌های اجتماعی دست یافت.

پژوهشگر گروه اطلاع رسانی ایرنا به منظور بررسی نقش و میزان اثرگذاری سازمان های مردم نهاد در پویایی جامعه و کاهش آسیب های اجتماعی با «مجید ابهری» آسیب شناس اجتماعی، متخصص علوم رفتاری و بنیانگذار خانه سبز برای کودکان خیابانی و «سیدحسن موسوی چلک» رییس انجمن مددکاران اجتماعی ایران به گفت وگو پرداخت.

**ایرنا: نقش و کارکرد سازمان های مردم نهاد را در کشور چگونه ارزیابی می کنید و این نهادها چقدر بر تحول های اجتماعی و توسعه ای اثر گذارند؟
*** ابهری: سازمان های مردم نهاد یکی از اهرم های مشارکت مردم در مدیریت جامعه هستند که می توانند کشور را به طرف افق های روشن پیشرفت سوق دهند اما در کنار نقش موثر این نهادها، وجود شمار زیاد مرکزهای نظارتی و سیاست گذاری در ارتباط با آنها موجب شده است تا تشکل های یاد شده نتوانند، جایگاه واقعی خویش را به دست آورند. در میان سازمان های مردم نهاد، انجمن های خیریه عمومی گسترده ترین و فعال ترین سمن ها به شمار می روند که از ابتدای تاریخ ایران به خصوص پس از ورود اسلام، فعالیت داشته اند. دولت می تواند با برون سپاری بخشی از وظیفه های خویش به تشکل های مردمی و ساماندهی و سازماندهی آنها در بخش های مختلف جامعه مدیریت عالی خود را به دست مردم اعمال کند.

***موسوی چلک: نقش این سازمان ها را می توان در 3 مرحله واکاوی کرد. مرحله نخست که به سیاستگذاری، تصمیم سازی و برنامه ریزی های کلان مربوط می شود و مرحله دوم اجرا و مرحله سوم نظارت بر اجرای صحیح برنامه ها است. در زمان حاضر در ایران سازمان های غیردولتی تنها در بخش اجرایی امور اجتماعی ایفای نقش می کنند. به عبارت دیگر سمن ها «لکه گیر» فعالیت هایی هستند که رسیدگی به آنها از توان دولت خارج است و بخش دولتی برای ورود به موضوع علاقه ای ندارد. به دلیل مانع های موجود بر سر راه سمن ها برای ورود به برخی مسایل، سازمان های مردم نهاد در حوزه مطالبه های اجتماعی نقش کم رنگی دارند. در قانون برنامه سوم توسعه آمده بود که وزارت کشور باید زمینه نظارت سمن ها را بر امور جامعه فراهم کند. در کشور ما به دلیل وابستگی مالی سازمان های مردم نهاد به دولت، این نهادها را به عنوان شعبه های شماره دوم دولت قلمداد می کنند. در صورت دستیابی این سازمان ها به استقلال در تصمیم گیری و عمل، می توان انتظار برداشته شدن گام های رو به جلو آنها را در تحول های اجتماعی و دیگر حوزه ها داشت.

**ایرنا: ضرورت پیدایش و حضور فعالانه این نوع از سازمان ها در ایران از چه زمانی کلید خورد و این نهادها تا چه میزان در حل معضل ها و آسیب های اجتماعی موفق عمل کرده اند؟
*** ابهری: نهادهای خیریه در ایران از قدمت طولانی برخوردارند و از گذشته های دور کمک به نیازمندان و حمایت از یتیمان در ایران رواج داشت اما دیگر تشکل های مردمی که در دهه های اخیر تشکیل شده، در گذشته وجود نداشته و امروزه به دلیل نیاز جامعه شکل گرفته اند. این نهادهای مردمی در بخش های اجتماعی- فرهنگی دیگر همچون حمایت از کودکان کار و خیابان، زنان بی سرپرست، کمک به معتادان در فرآیند درمان و ساماندهی آنها، حفاظت از محیط زیست، حمایت از حیوانات و حراست از اثرهای باستانی و بسیاری بخش های دیگر جامعه فعالیت می کنند که این امر نقش تاثیر گذار آنان را در پیشرفت و توسعه کشور نمایان می سازد. با حضور پررنگ و فعالیت گسترده تشکل های مردمی در چارچوب قانون ها و مقررات و تحت نظارت دقیق سازمان های متولی می توان آسیب های اجتماعی را به کمترین میزان خود رساند. نباید انتظار داشت که دولت در تمامی زمینه ها اقدام کند، چون حضور مردم شرط اساسی برای پیشگیری، کنترل و مهار آسیب های اجتماعی است. از طرف دیگر، اعمال وظیفه هایی همچون امر به معروف، نهی از منکر که وظیفه ای مردمی محسوب می شود، می توانند ابزار اجتماعی ثمربخشی در پیشگیری از آسیب های اجتماعی و رویارویی با آنها باشند.

***موسوی چلک: حضور سازمان های مردم نهاد در کشور پیشینه ای بسیار طولانی دارد. پیش از ایجاد سمن ها، بازار و مکان های مذهبی این نقش را ایفا می کردند. به تدریج با پیشرفت جامعه، سازمان های مردم نهادی ایجاد شدند که به فعالیت های اجتماعی، سیاسی و فرهنگی روی آوردند. بی شک حضور پررنگ و موثر سمن ها در بخش اجتماعی، اثر بخشی و کارآمدی برنامه های پیشرفت و توسعه اجتماعی را بیشتر خواهد کرد، به این دلیل که مردم به تشکل های مردمی بیش از سازمان های دولتی توجه دارند. سازمان های غیردولتی باید پلی میان مردم و دولت باشند، همان طور که پیش از انقلاب، سازمان هایی همچون بهزیستی، کمیته امداد و نهادهای مشابه آن وجود نداشت و تشکل های مردمی به اداره امور می پرداختند.

**ایرنا: چه مانع هایی بر سر راه افزایش کارآمدی سمن ها در کشور وجود دارد و برای توانمندسازی سازمان های مردم نهاد بایستی چه اقدام هایی صورت گیرد؟
*** ابهری: یکی از معضل های موجود امروزی برای فعالیت سمن ها، فراهم نبودن بسترهای بهره گیری از حضور مردم در این انجمن ها و بهره گیری از توانمندی های مردم در این حوزه است. شمار زیاد مرکزهای صادر کننده مجوز، فقدان تمرکز بر نظارت و ارزیابی، کمبود قانون های حمایتی از تشکل های مردمی باعث می شود، برخی افراد از سمن ها به عنوان ابزار سودجویی استفاده کنند که این امر موجب کاهش اعتماد اجتماعی به بسیاری از این تشکل ها شده است. بنابراین، گام نخست در زمینه رشد و تعالی سازمان های مردم نهاد دقت نظر در صدور مجوز و ارزیابی صلاحیت موسسان آنها به شمار می رود. در مرحله بعد، نظارت مستمر و دقیق همراه با آموزش های لازم و بسترسازی فکری- فرهنگی در چگونگی مدیریت سمن ها می تواند به اعتلای حضور مردم در قالب تشکل های مردمی کمک کند.

***موسوی چلک: در ایران نظام تعریف شده و مشخصی برای حضور سازمان های غیردولتی وجود ندارد. دلیل این امر نیز نگاه قیم مآبانه به سازمان های مردم نهاد است. استقلال نداشتن سمن ها برجسته ترین کاستی در فعالیت این سازمان ها به شمار می رود زیرا «استقلال»، موتور محرکه سازمان های مردم نهاد و «وابستگی» مهمترین مولفه مخرب ایفای نقش این سازمان ها محسوب می شود. شفافیت عملکرد سمن ها باعث اعتماد بیشتر به این سازمان های غیردولتی می شود. ضروری است، اعضای این نهادها علاوه بر این که از میان افراد دلسوز انتخاب می شوند، تخصص لازم را در موضوع مورد فعالیت داشته باشند. با تلفیق افراد دلسوز، معتمد و متخصص می توان از تمامی ظرفیت های سمن ها بهره برد. دولت به منظور توانمندسازی این نهادها باید ظرفیت لازم برای مشارکت مردم و سمن ها را در بخش اجتماعی فراهم کند.

**ایرنا: با چه سازوکارهایی می توان مردم را به حضور و شرکت در این گونه از سازمان ها ترغیب کرد؟
*** ابهری: مردم نیازی به تشویق برای حضور در تشکل های مردمی ندارند، چون آنان به صورت خودجوش به منظور کمک به نیازمندان فعالیت می کنند و روحیه یاری رسانی و کمک به همنوعان در جامعه وجود دارد، همانطور که مشاهده می شود در ماه های محرم و رمضان میزان کمک به نیازمندان و یتیمان بیش از دیگر زمان ها است؛ بنابراین به جرات می توان گفت که بسترهای مناسب برای همکاری های مردمی وجود دارد. تنها باید برای گسترش و نفوذ بیشتر فرهنگ مشارکت در مردم، به حضور آنان اهمیت داد و از نقش آفرینی آنها استقبال کرد زیرا بدون حضور پررنگ مردم در جامعه در زمینه آسیب های اجتماعی موفقیت چشمگیر و اثرگذاری به دست نخواهد آمد.

*موسوی چلک: باید نقش پررنگ مردم و سازمان های مردم نهاد را در سیاستگذاری ها، اجرا و نظارت بر اجرای سیاست ها مشاهده کرد. دولت ها بایستی با ظرفیت سازی، حمایت، تسهیل گری و پرهیز از نگاه قیم مآبانه زمینه های لازم را برای ایفای نقش سمن ها ایجاد کنند.

*گروه اطلاع رسانی
خبرنگار: سیده مریم سیدان**انتشاردهنده: شهربانو جمعه
پژوهشم**9368**2002**

نوع مطلب : مصاحبه ها،
برچسب ها :
لینک های مرتبط :

نظرات ()

سید حسن موسوی چلک

1396/03/23

جای خالی آموزش و لزوم بالا بردن سواد رسانه ای مردم /چرا بیشترین درصد جرایم مرتبط با شبکه های مجازی و تلگرام است؟

ختصاصی ایسکانیوز :

جای خالی آموزش و لزوم بالا بردن سواد رسانه ای مردم /چرا بیشترین درصد جرایم مرتبط با شبکه های مجازی و تلگرام است؟

یکشنبه 21 خرداد 1396 - 08:15

یکی از مواردی که با توسعه تکنولوژی گریبانگیر همه کشورها شده است و با عث افزایش آسیب های اجتماعی و جرایم می شود استفاده از تلگرام است .

به گزارش ایسکانیوز سیدحسن موسوی چلک در خصوص افزایش جرایم مرتبط با شبکه های مجازی وتلگرام به خبرنگار ایسکانیوزگفت: استفاده از فضای مجازی امروز یک ضرورت اجتناب ناپذیر است و به نظر می رسد که نمی توان که استفاده از این ظرفیت را ممنوع کرد حتی محدودش هم نمی توانکرد وچاره ای جز این نیست که به سمت استفاده درست این ظرفیت ها برویم این هم مستلزم آن است که سواد فضای مجازی و سواد رسانه ای مردم افزایش پیدا کند به گونه ای که از این ظرفیت درست استفاده بکنند تا آسیب ها و جرایم ناشی از آن کمتر شود.

رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران افزود: اگر مشاهده می شود که درصد جرایم مرتبط با شبکه های مجازی و تلگرام رو به افزایش است به این دلیل است که ما آموزش و اطلاع رسانی درستی انجام نداده ایم و این عدم آموزشمنجر به این شده که در واقع استفاده ازبخش منفی این ظرفیت ، رنگ و بوی بیشتری پیدا کند و نگرانی خانواده ها و مسئولان در این حوزه بیشتر شود حتی تا قبل از انتخابات امکان مکالمه صوتی تلگرام را بسته بودند .

او با اشاره به اینکه بهترین راهکار در مورد استفاده از شبکه های مجازی این است که سواد مردم در این زمینه افزایش پیدا کند گفت: امروز بخش بزرگی از علاقمندانی که از این ظرفیت استفاده می کنند جوانان و نوجوانان و حتی کودکان هستند و در حقیقت مردم باید یاد بگیرند که چگونه از این ظرفیت استفاده کنند و یکی از راه های استفاده درست از این ظرفیت این است که به موقع به مردم آموزش های لازم داده شود .

موسوی چلک تاکید کرد :متاسفانه خیلی از آموزش های ما بعد از زمانی است که اتفاقات می افتد و جرایم شیوع پیدا می کند و آسیبهای ناشی از این فضای مجازی شیوع پیدا می کند و شاید همین باعث می شود که نگرانی ایجاد شود و مجبور شویم به دنبال قانون و قانون جرایم مخصوص این حوزه ها، دادگاه ها و شعبه ها ی مرتبط برویم .چرا ؟ چون در بخش پیشگیری و اطلاع رسانی سرمایه گذاری نکردیم و طبیعتا مجبور شدیم که حوزه های قانونی مرتبط به این جرایم را بیشتر تقویت کنیم.

او افزود :آموزش مهمترین راه تغییر این مسیر است و آشنایی مردم با قوانین مرتبط با این حوزه یکی دیگر از این راه هاست .آموزش والدین برای چگونگی برخورد با استفاده از فضای مجازی توسط فرزندانشان و اگر خدایی نکرده دچار مشکل شدند چگونگی استفاده از قوانین مرتبط یکی دیگر از روش های موثر است.

او گفت: بخاطر دارید که در بحث برجام حضورشبکه های مجازی بیشتر نمود داشت به طوری که دکتر ظریف هر کاری می کرد بلافاصله از طریق همین شبکه ها به مردم گزارش می شد و در حال حاضر می بینیم که خود مسئولان کشور در مورد اخبار روز توییت می گذارند و می بینیم که این فضای مجازی را نمی شود با هیچ قفلی بند کرد پس باید به مردم آموزش داد و همه با هم کمک کنیم که مردم با اطلاع قوانین مربوط به این بخش از فرصت ها و ظرفیت هایی که در این حوزه است ،به درستی استفاده کنند و در نهایت تاکید می کنم که حتما باید از فضای مجازی به صورت مدیریت شده استفاده کنند.

خبرنگار: سولماز ظریفی

نوع مطلب : مصاحبه ها،
برچسب ها :
لینک های مرتبط :

نظرات ()

سید حسن موسوی چلک

1396/03/21

10 مطالبه حیاتی در حوزه اجتماعی:مردم با رویکردهای قهری قهر کرده اند

مردم با رویکردهای قهری قهر کرده اند

در روزهای تبلیغات انتخابات ریاست‌جمهوری و سه مناظره آن، جایگاه حوزه اجتماعی بسیار برجسته بود؛ به‌طوری‌که نام دو سازمان بهزیستی و کمیته امداد به‌عنوان نهادهای این حوزه چندین و چند‌ بار در سخنان نامزدهای ریاست‌جمهوری و منتقدان و موافقان آنها آمد. از سوی دیگر، بحث‌های داغ آنها بر سر گشت ارشاد، حاشیه‌نشینی، فضای مجازی و موضوع فقر، حکایت از آن دارد که یکی از اصلی‌ترین چالش‌های پیش‌روی منتخب دوازدهمین دوره ریاست‌جمهوری، حوزه اجتماعی است. از سوی دیگر، پیام رهبری نظام که بعد از انتخابات منتشر و در آن از رئیس‌جمهور منتخب خواسته بود درباره موضوع آسیب‌های اجتماعی غفلت نشود و توجهی که در برنامه ششم توسعه به‌عنوان سندِ قانونی پیش‌روی آقای روحانی است، ما را به این باور می‌رساند که مطالبات مردم حتی اگر جنبه اقتصادی نیز داشته باشد، بدون حل پیامدهای اجتماعی آن میسر نیست. بنابراین برخی از مطالبات حوزه اجتماعی در چهارسال پیش‌رو را می‌توان این‌گونه دید:

١- نظام رصد آسیب‌های اجتماعی باید ایجاد و فعال شود. خوشبختانه در برنامه ششم به این موضوع اشاره شده و دولت باید با جدیت آن را پیگیری کند.
٢- مدیریت اجتماعی کشور نیازمند یک بازنگری جدی به‌ویژه در حوزه ساختار است. در این میان می‌توان به سازمان بهزیستی به‌عنوان بزرگ‌ترین سازمان اجتماعی کشور توجه کرد. تجربه ٢٠ و چند سال حضور این‌جانب در عرصه اجرائی و مدیریتی کشور، یادآوری می‌کند اکنون زمان آن رسیده که سازمان بهزیستی به معاونت ریاست‌جمهوری ارتقا پیدا کند؛ چراکه اساسا موضوعات بحث‌شده در این سازمان، فرابخشی بوده و حتی یک وزارتخانه هم برای پیگیری آن کفایت نمی‌کند. بنابراین ارتقای آن به معاونت ریاست‌جمهوری، نوید مدیریت اجتماعی قوی‌تر، سازمان یافته‌تر و عمل‌گرایانه‌تر را به مردم می‌دهد.
٣- دولت رویکرد خود را در زمینه اجتماعی در چهار سال پیش‌رو، رویکردی ارتقایی ببیند. از این دریچه می‌توان از دولتمردان پرسید برای ارتقای سلامت اجتماعی، افزایش سرمایه اجتماعی و… چه برنامه‌ای دارند. باید توجه داشت اگر دولت سرمایه‌های اجتماعی را افزایش ندهد، نمی‌تواند به مشارکت عمومی امیدوار باشد و در نتیجه نمی‌توان چندان به اجرائی‌شدن مطالبات مهمی مانند اقتصاد مقاومتی، توجه به تولید داخلی و… امیدوار بود.

۴- مسئله فضاهای مجازی امروز بسیار اهمیت پیدا کرده است. مردم نیازمند جواب شفافی از سوی دولتمردان در‌ این‌ زمینه هستند؛ آیا قرار است دولت از فرصت‌های فضای مجازی استفاده کند یا نگران تهدیدهای آن است؟
۵- در شرایطی استثنایی به سر می‌بریم؛ در ٢٠ سال اخیر، این نخستین‌باری است که مدیریت‌های شهری (شوراهای شهر و روستا) با رئیس‌جمهور منتخب، از نظر سیاسی قرابت‌هایی دارند. بنابراین استفاده از ظرفیت مدیریت شهری برای تحقق برنامه‌های دولت، باید و باید در دستور کار دولت قرار بگیرد.
۶- از آقای روحانی باید پرسید چرا کمترین ارتباط را با نخبگان اجتماعی و تشکل‌های فعال در این حوزه دارند. این ارتباط چه زمانی قرار است تقویت شود؟ یا در انتخاب وزرا، نظر تشکل‌ها و نخبگان اجتماعی سهیم خواهد بود؟
٧- در حوزه هنر و رسانه، دولت موظف به تنظیم و همسوسازی سیاست‌گذاری‌ها با تلاش‌های اجتماعی است. آیا دولتی که می‌خواهد نشاط را در جامعه افزایش دهد، برای استفاده از ظرفیت‌های هنر و رسانه برنامه‌ای دارد؟
٨- زمان یک‌کاسه‌کردن شوراهای متعدد در سطح عالی کشور فرا رسیده. ما نیازمند چند شورای اصلی هستیم که دولت بتواند تصمیمات آنها را اجرائی کند و از سوی دیگر، مأمور به نظارت بر آنها باشد. یادمان نرود، فسادها از بی‌توجهی به مسئله نظارت پدید می‌آیند

０- دانسته یا ندانسته در حوزه اجتماعی، مدیرانی غیراجتماعی داریم. وقتی فرمان حوزه اجتماعی در دولت‌های مختلف به دست فرمانداران این حوزه سپرده نشده، چطور توقع بهبود و عبور از چالش‌های اجتماعی را داریم؟ قرار است دولت در بحث برنامه‌ریزی‌های کلان حوزه اجتماعی، پنج مؤلفه را در نظر بگیرد: فراگیری، جامعیت، کفایت، پایداری و اثربخشی. به نظر می‌رسد زمان آن رسیده که بسیاری از برنامه‌های کلی کشور در حوزه اجتماعی، براساس این پنج فاکتور بازنگری شوند.

１- 1٠- آقای روحانی در حوزه مسائل اجتماعی که مسائل زندگی مردم است، با آنها صادق باشید. نترسید و نگران نشوید. شما چهار سال دیگر قرار است در ساختمان پاستور بمانید و مردم در این چهار سال تنها و تنها از شما صداقت می‌خواهند. برای حل مسائل اجتماعی، رویکردهای اجتماعی پیدا کنید؛ چراکه مردم با رویکردهای قهری، سال‌هاست قهر کرده‌اند.

سیدحسن موسوی چلک

رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران

منبع: روزنامه شرق/پنجشنبه مورخ 18 خرداد 1396

نوع مطلب : یادداشت ها،
برچسب ها :
لینک های مرتبط :

نظرات ()

سید حسن موسوی چلک

1396/03/20

اهمیت؛ آثار وراهکارها ایجاد نشاط در فضای عمومی کشور

شست پژوهشی:

اهمیت؛ آثار وراهکارها ایجاد نشاط در فضای عمومی کشور

در بحث نشاط اجتماعی، وضعیت کلی جامعه بسیار مهم و تاثیرگذار است. اما جدای از شرایط اجتماعی، نباید فراموش کرد که خود افراد هم نقش حیاتی درگسترش نشاط اجتماعی دارند.

چکیده نشست :

ـ نشاط احساسات مثبت و رضایت بخشی است که هر فرد در زندگی اجتماعی خود آن را تجربه می کند.

- این احساسات مثبت به ارتقاء سلامت روانی ـ اجتماعی منتهی می گردد.

ـ بر اساس آخرین پژوهش بین المللی صورت گرفته، رتبه نشاط کشور ما در بین 157 کشور 105 تعیین شده است.

ـ نشاط اجتماعی دارای اثرات و آثاری چند بر زندگی شهروندان و جامعه است.

-آثار نشاط در جامعه: حس تعلق و همبستگی اجتماعی، مسئولیت پذیری اجتماعی، وفاق اجتماعی، ارتقاء شاخص های سلامت روانی و اجتماعی، افزایش رضایت از زندگی یا رضایت شغلی، پویایی اجتماعی و ...

ـ برای ارتقای نشاط اجتماعی، باید فضای امیدوارکننده‌ای در جامعه وجود داشته باشد و وضعیت معیشتی مردم نیز در اولویت قرار بگیرد.

ـ داشتن شغل و فعالیت، داشتن ارتباطات اجتماعی سالم و گسترده و تعامل داشتن با دیگران از دیگر عوامل ارتقای نشاط در جامعه هستند.

ـ نشاط اجتماعی رابطه مستقیمی با سلامت روان افراد دارد.

پژوهش خبری صدا وسیما:نشاط مقوله ای است که برخی آن را حلقه مفقوده جامعه امروز ایران می‌خوانند و برخی دیگر، وضعیت آن را نگران‌کننده و نه ناامیدکننده می‌خوانند. نشاط، با شاخص‌های اقتصادی، سیاسی و اجتماعی و فرهنگی رابطه دوسویه دارد که پرداختن به آن، از همه این زوایا ممکن است. یکی از ویژگی های جامعه امروزی (زندگی به اصلاح مدرن) گسترش شهر نشینی، دسترسی بیشتر به فناوری، مشغله های فراوان، تحمیل استرس های متعدد بر افراد، تعامل فرهنگی بالا و مستعد شدن جهت تضعیف هویت فرهنگی ،کاهش ارتباطات عاطفی میان مردم، افزایش اختلالات روانی و ...است. در چنین جامعه ای، یکی از مهمترین دغدغه ها برنامه ریزی مناسب ، افزایش پویایی اجتماعی و روانی به عنوان مولفه ای مهم در سبک زندگی مردم است. چرا که یکی از گمشده‌های مردم در چنین جامعه ای، نشاط و شادابی اجتماعی بوده و بدون تردید این نشاط در عملکرد افراد در جامعه تاثیرگذار است. در این مطالعه به بررسی جایگاه نشاط در فضای عمومی کشور پرداخته می‌شود.

در این زمینه سوالاتی مطرح است از جمله:

1ـ آثار نشاط در زندگی اجتماعی شهروندان چیست؟

2ـ راهکارهای ایجاد نشاط در جامعه چیست؟

3 ـ آیا نشاط فقط از طریق برنامه های شاد حاصل می شود؟

پیش از پرداختن به بحث لازم است تعریفی از مفهوم نشاط داشته باشیم.

نشاط چیست؟

نشاط احساسات مثبت و رضایت بخشی است که هر فرد در زندگی اجتماعی خود آن را تجربه می کند که در نهایت این احساسات مثبت به ارتقاء سلامت روانی _ اجتماعی منتهی می گردد.

رتبه نشاط ایران در میان سایر کشورها

در دنیا پژوهش های مختلفی با شاخص های متفاوت در موضوع نشاط صورت گرفته است و آخرین کاری که در سال 2015 انجام شد بر اساس 4 یا 5 سوال کلیدی بود که رتبه نشاط ایران در میان 157 کشور مورد بررسی در آن 105 بود. البته تا سال 2014 رتبه کشور ما در این بررسی ها 115 بود که سنجش" امید "در آن یکی از مولفه های سنجش نشاط بود. باتوجه به تفاوت و شرایط فرهنگی، اجتماعی و ... کشور ما بدون تردید باید شاخص های دیگری در سنجش نشاط مدنظر باشد. اغراض سیاسی و پشت پرده ممکن است در این پژوهش‌ها و بررسی ها مستتر باشد اما آنچه که مشخص است این است که جامعه ما از نظر وضعیت نشاط؛ وضع مطلوبی ندارد.

تفاوت شادی و نشاط

دو مفهوم شادی و نشاط، علی الظاهر یکی هستند اما باید پذیرفت که تفاوت هایی با هم دارند. شادی یک هیجان انبساطی زود گذر است، اما نشاط یک احساس به جت و شادمانی درونی است که پایدار و بادوام است. شادی همیشه با هیجان های لبخند و خنده و حرکت همراه است اما درنشاط احساس وجد و سرور لزوما با خنده همراه نیست ولی احساسی است که موجب لذت فرد می شود. تفاوت دیگر این دو مقوله این است که می توان شادی منفی و یا کاذب را هم درنظرگرفت، اما نشاط درانسان همیشه مثبت است. به عبارت دیگر شادی مثبت می تواند به نشاط تبدیل شود اما شادی کاذب منجر به نشاط و وجد انسان نخواهد شد. حتی تجربه نشان داده است که شادی های کاذبی که توسط محرک های متفاوت مثل داروهای روانگردان، موادمخدر، الکل، موسیقی بسیار تند، تمسخر دیگران، و از این قبیل بدست می آید؛ پیامدهای اندوه و افسردگی خواهد داشت که این موضوع به هیچ وجه در مورد نشاط صادق نیست.

شادی و نشاط در اسلام

در دین مبین اسلام، تاکیدات وافری بر شادی و نشاط شده است و شادی و نشاط ارتباط تنگاتنگی با یکدیگر دارند، به گونه‌ای که شادی را می‌توان یکی از عوامل نشاط دانست. وجود آیات متعدد درقرآنکریم، سخنان پیامبر(ص) و احادیث و روایات منقول از ائمه معصومان(ع) حاکی از اهمیت موضوع شادی در اسلام است. درباره اهمیت شور و نشاط و سرور و جایگاه آن در تعالیم دینی همین بس که مفهوم شادی ۲۵ بار با الفاظ مختلف درقرآنکریم آمدهاست:« وَأَنَّهُ هُوَ أَضْحَکَ وَأَبْکَى» (نجم، 43)؛ «و هم اوست که میخنداند و می گریاند». زیرا تمامی اسباب خنده و گریه در اختیار اوست و خداوند خالق همه آنهاست. در پی آن به خنده مؤمنان در قیامت اشاره می کند. به دنبال آن از شادی های بیجا و آثار شوم آن سخن می گوید و خوشی های روبنایی را با نگاهی یک سویه به نعمت های الهی بیان میکند: « وإِذَا أَذَقْنَا النَّاسَ رَحْمَةً فَرِحُوا بِهَا وَإِنْ تُصِبْهُمْ سَیِّئَةٌ بِمَا قَدَّمَتْ أَیْدِیهِمْ إِذَا هُمْ یَقْنَطُونَ» (روم، 36)؛ « و چون مردم را رحمتی بچشانیم، بدان شاد می گردند و چون به [سزای] آنچه دستاورد گذشته آنان است، صدمه ای به ایشان برسد، به ناگاه نومید می شوند»

حضرت علی علیه السلام در این باره می‌فرماید:

« السُّرورُ یَبسُط النَّفسَ وَ یُثیر النِّشاطَ»؛ شادی باعث انبساط خاطر و سبب نشاط انسان می‌شود.

اسلام نیز بی حوصلگی و کسالت را نکوهش کرده و اگر امروز در زندگی ما افسردگی گسترش پیدا کرده است، یک عامل مهم آن دوری از ایمان به خداست. امام جعفر صادق علیه السلام نیز در این باره می‌فرماید: «یکی از لشکریان عقل، نشاط و ضد آن ـ یکی از لشکریان جهل ـ کسالت است».

آثار نشاط در زندگی اجتماعی:

نشاط و سرور، یکی از نیازهای روحی و فطری انسان است که در بسیاری از جنبه های حیاتی انسان نقش مؤثری ایفا می کند. برای شناخت بیشتر نقش نشاط در بهبود زندگی اجتماعی افراد، در این باره با کارشناسان گفتگو کرده‌ایم:

آثار نشاط در زندگی اجتماعی شهروندان چیست؟

- سید حسن موسوی چلک، رییس انجمن مددکاران اجتماعی ایران:

نشاط اجتماعی دارای اثرات و آثاری چند بر زندگی شهروندان و جامعه بوده که از جمله آنها عبارتند از: حس تعلق اجتماعی ، همبستگی اجتماعی ، مسئولیت پذیری اجتماعی، وفاق اجتماعی ،ارتقاء شاخص های سلامت روانی و اجتماعی، افزایش رضایت از زندگی یا رضایت شغلی، پویایی اجتماعی ،کاهش هزینه های مردم ، افزایش امید در جامعه، زندگی متعادل و با ثبات ، ارتقاء کیفیت زندگی، افزایش خلاقیت و نوآوری،کاهش آسیب های اجتماعی(خصوصا در جوانان). در جامعه خوشحال و خرسند، تولید بهتر، اشتغال بیشتر و اقتصاد سالم تر خواهد بود. بدون شک در چنین محیطی امنیت اجتماعی و فردی راحت تر به دست می آید. در محیط شاد، ذهن انسان پویا، زبانش گویا و استعدادش شکوفا می شود. شاد بودن جامعه یکی از عوامل بسیار موثر در توسعه اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی است و کاهش نابسامانی های خانوادگی، طلاق، افزایش میزان میل و رغبت تحصیلی و دل به کار دادن و افزایش تولید می شود.

اهمیت؛ آثار وراهکارها ایجاد نشاط در فضای عمومی کشور

راهکارهای ایجاد نشاط در جامعه چیست؟

ـ سید حسن موسوی چلک، رییس انجمن مددکاران اجتماعی ایران:

جامعه امروز ما نیاز به باز تعریف موضوع نشاط و شادابی متناسب با نیاز امروز در چارچوب مبانی دینی دارد. باید تمامی ظرفیت های دینی، ملی و قومی برای ایجاد نشاط اجتماعی بکار بسته شود. تمامی رسانه های کشور باید برای ایجاد نشاط در کشور بسیج شوند. تقویت شبکه های اجتماعی ، تشویق عضویت در انها و همچنین تقویت شبکه های مروج شادی می تواند در توسعه نشاط اجتماعی موثر باشد. سوق دادن جامعه بسوی ورزش، تشویق به فعالیت های داوطلبانه، ارتقای ارتباطات اجتماعی در سطح جامعه،‌ ساخت نمادها و فضاهای شهری مناسب، تقویت شایسته سالاری، ارتقای اعتماد اجتماعی، افزایش حس تعلق، ارتقای احساس امنیت، توسعه عدالت اجتماعی، ارتقای حمایت های خویشاوندی و خانوادگی از جمله راهکارهای ایجاد نشاط در جامعه هستند و در هر جامعه ای که نشاط بیشتر باشد گذشت هم بیشتر است.

اهمیت؛ آثار وراهکارها ایجاد نشاط در فضای عمومی کشور

آیا نشاط فقط از طریق برنامه های شاد حاصل می شود؟

سید حسن موسوی چلک، رییس انجمن مددکاران اجتماعی ایران:نشاط فقط از طریق برنامه های شاد حاصل نمی شود اگر چه یکی از راه های ایجاد نشاط می تواند برنامه های شاد باشد. در شب های ماه مبارک رمضان بسیاری از افراد بیدار و مشغول دعا و نیایش هستند و در شب های آتی که مراسم شب قدر را در پیش داریم این موضوع بیشتر می شود اما بررسی ها نشان داده است که فردای آن روز فرد احساس مثبت داشته و نشاط را با همه وجود خود احساس می کند اگرچه به ظاهر در مراسم شاد و مهیج حضور نداشته است. بسیاری از افراد پس از حضور در اماکن متبرکه ( حرم ها و ...) احساس سبکی داشته و یک حس کاملا پویا و سرزندگی دارند. در ایام ماه محرم نیز باوجود اینکه شهروندان در مراسم عزاداری شرکت می کنند اما بعد از مراسم سبکی و نشاط را در وجود خود در می یابند.

گاهی اوقات ممکن است دوستان در جمع هایی با مسائلی خود را شاد کنند( تمسخر دیگران و ...) که ساعتی بعد مایه رنجش و عذاب وجدان آنان را فراهم کند. شادی های ایجاد شده از این طریق یک شادی کاذب است و دیری نخواهد پایید که موجبات کاهش نشاط را نیز فراهم آورد.

کلام آخر

برای ارتقای نشاط اجتماعی، باید فضای امیدوارکننده‌ای در جامعه وجود داشته باشد و وضعیت معیشتی مردم نیز در اولویت قرار بگیرد. بنابراین در بحث نشاط اجتماعی، وضعیت کلی جامعه بسیار مهم و تاثیرگذار است. اما جدای از شرایط اجتماعی، نباید فراموش کرد که خود افراد هم نقش حیاتی درگسترش نشاط اجتماعی دارند. شاید بتوان گفت که 50 درصد عوامل ایجاد نشاط اجتماعی، در دست خود افراد است و 50 درصد دیگر هم به شرایط جامعه برمی‌گردد.

داشتن شغل و فعالیت، داشتن ارتباطات اجتماعی سالم و گسترده و تعامل داشتن با دیگران از دیگر عوامل ارتقای نشاط در جامعه هستند. تقویت معنویت و داشتن اعتقادات معنوی هم در افزایش نشاط اجتماعی، نقش فوق‌العاده‌ای دارد. دین‌گریزی، احتمال بروز احساس یاس و پوچی در جامعه را افزایش می‌دهد و اجتماع را از نشاط واقعی دور می‌کند. در این بین، نکته مهم این است که نباید نشاط اجتماعی را با خنده‌رو و خوشرو بودن اشتباه گرفت. بسیاری از افراد هستند که شاید آدم خنده‌رویی نباشند، ولی در درونشان، احساس خوبی نسبت به زندگی دارند که البته عکس این قضیه هم صادق است. بنابراین، برای قضاوت درباره وضعیت نشاط در جامعه، نباید صرفا به عوامل ظاهری توجه داشت، بلکه باید به شکل ریشه‌ای تلاش کرد تا شور و نشاط در جامعه، نهادینه شود.

نشاط هر جامعه در گرو حل مسائل مهم و اساسی زندگی افراد آن جامعه است. تشدید مشکلات اجتماعی می تواند نشاط اجتماعی را نابود سازد. بعنوان مثال، مسائل اجتماعی مربوط به ازدواج، مسکن و شغل جوانان می تواند گیرنده شادی از آنها بوده و یا تشدید کننده انحرافات اجتماعی باشد.

بر اساس آخرین پژوهش های انجام شده در موضوع نشاط در سال 2015 نشان می دهد که کشور ما رتبه خوبی در زمینه نشاط ندارد( رتبه نشاط ایران در میان 157 کشور مورد بررسی 105 بوده است). البته باتوجه به شرایط فرهنگی، اجتماعی کشور ما؛ بدون تردید باید شاخص های دیگری در سنجش نشاط مدنظر باشد. ضمن اینکه اغراض سیاسی و پشت پرده ممکن است در این پژوهش‌ها مستتر باشد اما آنچه که مشخص است این که جامعه ما از نظر وضعیت نشاط؛ وضع مطلوبی ندارد.

پژوهش خبری صدا وسیما//پژوهشگر: مرتضی رکن آبادی

نوع مطلب : مصاحبه ها،
برچسب ها :
لینک های مرتبط :

نظرات ()

سید حسن موسوی چلک

1396/03/17